Blog ortodontystyczny

Aby efekt leczenia ortodontycznego utrzymał się, musimy kontynuować tzw. leczenie retencyjne, które nie dopuści do nawrotu wady. Na czym ono polega i jak długo trwa?

W trakcie noszenia aparatu ortodontycznego nasze zęby przesuwają się z miejsc, w których tkwiły przez całe nasze życie i na skutek działania sił aparatu przemieszczają się w nowe miejsca. Niestety, najczęściej nie wystarczy sam aparat, by do końca życia cieszyć się pięknym uśmiechem. Bez odpowiedniego leczenia zęby prawdopodobnie wrócą do poprzednich pozycji.

Jak sprawić, by zęby pozostały na nowych miejscach?

Po zakończeniu leczenia ortodontycznego musimy przejść do tzw. leczenia retencyjnego, które utrzyma efekty, jakie dał nam aparat. W tym celu stosuje się aparaty retencyjne (inaczej retainery). Są one odmianą aparatów ortodontycznych, ale ich zadaniem jest jedynie umożliwienie szczęce, zębom i dziąsłom przystosowanie się do nowego ustawienia i niedopuszczenie do nawrotu wady zgryzu.

Rodzaje aparatów retencyjnych

Wyróżniamy dwa rodzaje rodzajów aparatów retencyjnych:

• retainery stałe, czyli takie, które nosi się bez przerwy aż do zakończenia leczenia retencyjnego. Mają one postać cienkich drucików, które przykleja się do zębów siecznych dolnych i górnych od strony językowej. Stosuje się je najczęściej przy leczeniu wyraźnej diastemy pośrodkowej, po usunięciu jednego z dolnych siekaczy oraz u pacjentów z chorobą przyzębia;
• retainery ruchome, z których najczęściej stosowane to tzw. szyny retencyjne oraz aparaty płytkowe. Zwykle zaleca się ich noszenie tuż po zdjęciu aparatu ortodontycznego przez całą dobę, a następnie jedynie w nocy oraz 2-3 godziny w ciągu dnia.

Jak długo trzeba nosić retainer?

Nie można dokładnie określić, jak długo należy nosić aparat retencyjny. Zależy to od wielu czynników, m.in. jak długo trwało leczenie ortodontyczne, jak duża była wada zgryzu i w jakim wieku jest pacjent. W niektórych przypadkach lekarz ortodonta zaleca noszenie takiego aparatu przez całe życie.

Nie lekceważmy zaleceń lekarza i nie rezygnujmy z noszenia aparatu retencyjnego. Musimy pamiętać, że leczenie ortodontyczne nigdy nie kończy się wraz ze zdjęciem aparatu. Niektórym zębom trzeba całe życie „pomagać”, by pozostały na właściwych miejscach. Jeśli to zaniedbamy, możemy zaprzepaścić wszystkie efekty, jakie dał nam aparat ortodontyczny.

Czy każdy z nas może założyć sobie aparat ortodontyczny? Niestety, u części pacjentów jest to wykluczone. Dlaczego?

Białe, zdrowe i proste zęby to marzenie każdego człowieka. Większość z nas, o ile dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi, może wyprostować krzywe zęby i pozbyć się kompleksów, z którymi często zmagamy się od dzieciństwa. Proste zęby warto mieć nie tylko ze względów estetycznych: wady zgryzu mogą wywołać wiele schorzeń, takich jak rozchwianie czy wysuwanie się zębów, choroby przyzębia oraz zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych. Ponadto nieprawidłowo rozmieszczone zęby trudniej czyścić, co skutkuje odkładaniem się płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego.

Kto nie może nosić aparatu ortodontycznego?

Aparatu nie mogą nosić osoby zmagające się z chorobami, które obniżają odporność organizmu, np. białaczka, osoby z zaburzeniami hormonalnymi, niewyrównaną cukrzycą, a także przyjmujące leki na osteoporozę. W przypadku cukrzyków należy zgłosić lekarzowi chęć założenia aparatu i dopiero po stwierdzeniu ustabilizowanego poziomu hormonów i cukru można udać się do ortodonty. Aparatu ortodontycznego nie mogą założyć również osoby z dużymi brakami w uzębieniu oraz z poważnymi chorobami przyzębia. Wszelkie choroby przyzębia i stany zapalne w jamie ustnej muszą zostać wyleczone przed założeniem aparatu.

Kiedy aparat może zaszkodzić?

Przy zakładaniu aparatu ortodontycznego należy pamiętać o regularnych wizytach u lekarza. Podczas każdej wizyty ortodonta sprawdza stan uzębienia i reguluje aparat tak, by ostatecznie leczenie przyniosło oczekiwane rezultaty. Stały aparat, który przez kilka miesięcy nie jest kontrolowany przez lekarza, może być bardzo szkodliwy dla pacjenta. Wizyty najczęściej odbywają się raz w miesiącu, a w przypadku aparatów, które same się regulują – co 6-8 tygodni. Podczas noszenia aparatu trzeba także bezwzględnie dbać o właściwą higienę jamy ustnej. W trakcie mycia zębów musimy dotrzeć do wszystkich powierzchni zębów i szczelin, w których może rozwinąć się próchnica. Niedokładne czyszczenie zębów może także sprawić, że powstaną na nich przebarwienia.

Jeśli w zębie pojawi się próchnica, nie panikujmy. Ortodonta może zdjąć aparat lub jego część, tak by stomatolog wyleczył ubytek. Po zaleczeniu aparat trzeba jak najszybciej założyć z powrotem.

Nie wszyscy z nas mogą nosić aparat ortodontyczny. Czy jest jakaś alternatywa, dzięki której będziemy mogli cieszyć się prostymi zębami?

Wiele osób z wadami zgryzu rezygnuje z założenia aparatu ortodontycznego ze względów emocjonalnych, estetycznych lub zawodowych. Nie każdy może też nosić go ze względów zdrowotnych – aparat wykluczają m.in. choroby obniżające odporność organizmu.

Co zrobić, jeśli nie chcemy mieć widocznego aparatu?

Jeśli obawiamy się, że druciki na zębach oszpecą nasz uśmiech, albo boimy się bólu, który czasami towarzyszy leczeniu ortodontycznemu, możemy zdecydować się na ortodoncję bez widocznego aparatu. Coraz popularniejsze stają się przezroczyste szyny na zęby, które nie mają żadnych metalowych elementów. Nie są one widoczne na pierwszy rzut oka, a dają takie same efekty, jak klasyczne aparaty ortodontyczne. Szyna jest wykonana z gładkich materiałów, dzięki czemu żadna część jamy ustnej nie jest podrażniania w trakcie jej noszenia. Szynę trzeba wykonać indywidualnie dla każdego pacjenta. Zdaniem wielu lekarzy ta metoda znakomicie sprawdza się przy leczeniu diastem, zgryzu krzyżowego, głębokiego zgryzu i stłoczenia zębów.

Należy jednak pamiętać, że leczenie szyną wymaga dużej samodyscypliny. Aby osiągnąć najlepszy efekt, trzeba nosić ją przez cały czas, zdejmując jedynie podczas jedzenia i mycia zębów. U pacjentów, którzy mają długie przerwy w noszeniu, znacząco wydłuża się czas leczenia, a czasami naprawienie wady staje się niemożliwe.

Inne alternatywy dla aparatu ortodontycznego

Czasami, przy potrzebie skorygowania małej wady zgryzu, pacjentowi proponuje się nałożenie licówek na przednią powierzchnię zębów. W taki sposób można ukryć niewielkie problemy ortodontyczne. Niestety, istnieje ryzyko, że w trakcie zakładania licówek powierzchnia zębów zostanie uszkodzona. Pamiętajmy też, że licówki nie wyleczą wady, a jedynie ją ukryją.

Dyskretną alternatywą dla zwykłego aparatu może być również aparat lingwalny, który jest przymocowany do tylnej powierzchni zębów i dzięki temu – całkowicie niewidoczny. Skuteczność leczenia jest taka sama, jak w przypadku zwykłego aparatu. Niestety, wciąż jest to metoda niepopularna i bardzo kosztowna, ponieważ wymaga pomocy wyspecjalizowanej pomocy technicznej. Ortodonta zakładający aparat lingwalny musi posiadać certyfikat ukończenia specjalnego kursu.